Atividade

๐…๐Ž๐‘๐Œ๐€๐’๐€๐”๐ ๐‰๐”๐•๐„๐๐“๐”๐ƒ๐„ ๐‘๐„๐…๐Ž๐‘๐’๐€ ๐€๐๐ˆ๐‹๐ˆ๐ƒ๐€๐ƒ๐„ ๐„๐ƒ๐”๐Š๐€๐’๐€๐”๐ ๐’ร๐•๐ˆ๐Š๐€ ๐๐Ž ๐‘๐„๐™๐Ž๐‹๐”๐’๐€๐”๐ ๐Š๐Ž๐๐…๐‹๐ˆ๐“๐” ๐‹๐€ ๐‡๐Ž ๐•๐ˆ๐Ž๐‹ร‰๐๐’๐ˆ๐€ ๐‡๐Ž๐ƒ๐ˆ ๐Š๐Ž๐๐“๐‘๐ˆ๐๐”๐ˆ ๐๐€ ๐ร๐™

๐ƒรญ๐ฅ๐ข ๐ฅ๐จ๐ซ๐จ๐ง ๐Ÿ๐Ÿ” ๐Ÿ๐ฎ๐ฅ๐š๐ง ๐‰๐ฎรฑ๐ฎ ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“, ๐Œ๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญรฉ๐ซ๐ข๐ฎ ๐ž๐๐ฎ๐ค๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ซ๐ž๐ฉ๐ซ๐ž๐ณ๐ž๐ง๐ญ๐š
๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข ๐ƒ๐ข๐ซ๐ž๐ญรณ๐ซ ๐‰๐ž๐ซรก๐ฅ ๐„๐ง๐ฌ๐ข๐ง๐ฎ ๐’๐ž๐ค๐ฎ๐ง๐รก๐ซ๐ข๐ฎ ๐’๐ซ. ๐ƒ๐ž๐จ๐ฅ๐ข๐ง๐๐จ ๐๐š ๐‚๐ซ๐ฎ๐ณ, ๐ก๐š๐ฅ๐จ ๐š๐›๐ž๐ซ๐ญ๐ฎ๐ซ๐š ๐Ÿ๐จ๐ซ๐ฆ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ก๐จ ๐ญ๐ž๐ฆ๐š, ๐ก๐š๐ฌ๐š'๐ž ๐ฃ๐ฎ๐ฏ๐ž๐ง๐ญ๐ฎ๐๐ž ๐ฌ๐ข๐ซ๐š-๐ง๐ข๐š ๐ค๐š๐ฉ๐š๐ฌ๐ข๐๐š๐๐ž ๐ฅ๐ข๐ฎ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข ๐Ÿ๐จ๐ซ๐ฆ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐›๐š ๐š๐›๐ข๐ฅ๐ข๐๐š๐๐ž ๐ž๐ง๐ฌ๐ž๐ง๐ฌ๐ขรก๐ฅ ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ก๐š๐ง๐ž๐ฌ๐š๐ง ๐ž๐๐ฎ๐ค๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ฌรญ๐ฏ๐ข๐ค๐š ๐ง๐จ ๐ซ๐ž๐ณ๐จ๐ฅ๐ฎ๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ค๐จ๐ง๐Ÿ๐ฅ๐ข๐ญ๐ฎ ๐ฅ๐š ๐ก๐จ ๐ฏ๐ข๐จ๐ฅรฉ๐ง๐ฌ๐ข๐š ๐ก๐จ๐๐ข ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ซ๐ข๐›๐ฎ๐ข ๐›๐š ๐ฉรก๐ณ ๐ง๐จ ๐ฉ๐ซ๐จ๐ฆ๐จ๐ฏ๐ž ๐ค๐จ๐ž๐ณ๐š๐ฎ๐ง ๐ฌ๐จ๐ฌ๐ขรก๐ฅ, ๐ข๐ก๐š ๐ž๐ฌ๐ค๐จ๐ฅ๐š ๐’๐ž๐ค๐ฎ๐ง๐รก๐ซ๐ข๐š ๐“รฉ๐ค๐ง๐ข๐ค๐š ๐•๐จ๐ค๐š๐ฌ๐ข๐จ๐งรก๐ฅ ๐†๐ซ๐ฎ๐ฉ๐ฎ ๐“๐ž๐ค๐ง๐จ๐ฅ๐จ๐ฃ๐ข๐š ๐ˆ๐ง๐รบ๐ฌ๐ญ๐ซ๐ข๐š (๐„๐’๐“๐•-๐†๐“๐ˆ), ๐๐ž๐œ๐จ๐ซ๐š ๐ฌ๐ž๐ ๐ฎ๐ง๐๐š-๐Ÿ๐ž๐ข๐ซ๐š ๐ง๐žโ€™๐ž.

Iha entrevista Diretรณr Jerรกl Ensinu Sekundรกriu Sr. Deolindo da Cruz hateten, objetivu husi atividade ohin neโ€™e, Ministรฉriu Edukasaun halo kooperasaun ho parseiru sira hodi fahe no sensibiliza informasaun ba estudante sira iha Ensinu Tรฉkniku Vokasionรกl neโ€™ebรฉ durante neโ€™e halaโ€™o ona iha eskola Sekundรกria Jerรกl 4 de Setembru, 10 Dezembru, Eskola Finantil, kontinua fรณ formasaun iha eskola ESTV- GTI hodi nuneโ€™e sira hetan koรฑesimentu kleโ€™an. Formasaun ida-neโ€™e kontribui ba paz no promove koezaun sosiรกl, neโ€™ebรฉ liga ho dixรญplina ida-neโ€™ebรฉ hanaran edukasaun sรญvika no sidadania.

"Oinsรก mak atu bele regula sira, liuliu ba iha relasaun konflitu, oinsรก atu hadook an husi violรฉnsia, oinsรก mak atu prevene, atu labele provoka malu hodi nuneโ€™e sira bele konsentra ba sira-nia estudu, sira-nia aprendizajen atu nuneโ€™e hodi prepara an no kontribui ba dezenvolvimentu tuir paรญs no estabilidade iha Timor-Leste", dehan Diretรณr Jerรกl Ensinu Sekundariu.

Diretor Jerรกl Ensinu Sekundรกriu, hatutan, formasaun ida neโ€™e la'รณs de'it iha Dรญli, posibildade sei kontinuasaun iha Munisรญpiu sira maibรฉ sei halo avaliasaun ba eskola sira hodi habelar formasaun refere.

Estudante neโ€™ebรฉ mak partisipa iha formasaun neโ€™e hamutuk naโ€™in 50, durante loron neen hahรบ husi loron 16 fulan juรฑu to'o loron 20 fulan juรฑu tinan 2025. Formasaun neโ€™e hetan partisipasaun husi Diretora ESTV-GTI Becora, Diretรณr HADEZTA, Diretรณr Ezekutivu UNDP, komandante Postu Cristo Rei no estudante sira.

VERSรƒO EM PORTUGUรŠS

๐ƒ๐ˆ๐‘๐„๐‚๐“๐Ž๐‘-๐†๐„๐‘๐€๐‹ ๐ƒ๐Ž ๐„๐’๐† ๐„ ๐“๐• ๐‘๐„๐…๐Ž๐‘ร‡๐€ ๐๐€๐๐„๐‹ ๐ƒ๐€ ๐„๐ƒ๐”๐‚๐€ร‡รƒ๐Ž ๐‚๐ˆ๐•ร๐‚๐€ ๐„ ๐ƒ๐€ ๐‘๐„๐’๐Ž๐‹๐”ร‡รƒ๐Ž ๐๐€๐‚ร๐…๐ˆ๐‚๐€ ๐ƒ๐„ ๐‚๐Ž๐๐…๐‹๐ˆ๐“๐Ž๐’ ๐๐€ ๐…๐Ž๐‘๐Œ๐€ร‡รƒ๐Ž ๐ƒ๐€ ๐‰๐”๐•๐„๐๐“๐”๐ƒ๐„ .

๐ƒรญ๐ฅ๐ข ๐๐ข๐š ๐Ÿ๐Ÿ” ๐๐ž ๐ฃ๐ฎ๐ง๐ก๐จ ๐๐ž ๐Ÿ๐ŸŽ๐Ÿ๐Ÿ“, ๐Ž ๐Œ๐ง๐ข๐ฌ๐ญรฉ๐ซ๐ข๐จ ๐๐š ๐„๐๐ฎ๐œ๐šรงรฃ๐จ ๐ซ๐ž๐ฉ๐ซ๐ž๐ฌ๐ž๐ง๐ญ๐š๐๐จ ๐ฉ๐ž๐ฅ๐จ ๐ƒ๐ข๐ซ๐ž๐ญ๐จ๐ซ ๐†๐ž๐ซ๐š๐ฅ ๐๐จ ๐„๐ง๐ฌ๐ข๐ง๐จ ๐’๐ž๐œ๐ฎ๐ง๐รก๐ซ๐ข๐จ ๐†๐ž๐ซ๐š๐ฅ ๐ž ๐๐จ ๐„๐ง๐ฌ๐ข๐ง๐จ ๐“รฉ๐œ๐ง๐ข๐œ๐จ ๐•๐จ๐œ๐š๐œ๐ข๐จ๐ง๐š๐ฅ ๐’๐ซ. ๐ƒ๐ž๐จ๐ฅ๐ข๐ง๐๐จ ๐๐š ๐‚๐ซ๐ฎ๐ณ, ๐ฉ๐ซ๐ž๐ฌ๐ข๐๐ข๐ฎ ๐ž๐ฌ๐ญ๐š ๐ฌ๐ž๐ ๐ฎ๐ง๐๐š-๐Ÿ๐ž๐ข๐ซ๐š, ๐ž๐ฆ ๐๐ž๐œ๐จ๐ซ๐š , ๐ƒรญ๐ฅ๐ข, ๐š ๐š๐›๐ž๐ซ๐ญ๐ฎ๐ซ๐š ๐๐š ๐Ÿ๐จ๐ซ๐ฆ๐šรงรฃ๐จ ๐œ๐จ๐ฆ ๐จ ๐ญ๐ž๐ฆ๐š: โ€œ ๐ž๐ฅ๐ž๐ฏ๐š๐ซ ๐š ๐œ๐š๐ฉ๐š๐œ๐ข๐๐š๐๐ž ๐๐š ๐ฃ๐ฎ๐ฏ๐ž๐ง๐ญ๐ฎ๐๐ž ๐š๐ญ๐ซ๐š๐ฏรฉ๐ฌ ๐๐š ๐Ÿ๐จ๐ซ๐ฆ๐šรงรฃ๐จ ๐ž๐ฆ ๐œ๐จ๐ฆ๐ฉ๐ž๐ญรช๐ง๐œ๐ข๐š๐ฌ ๐ž๐ฌ๐ฌ๐ž๐ง๐œ๐ข๐š๐ข๐ฌ ๐œ๐จ๐ฆ๐จ ๐š ๐ž๐๐ฎ๐œ๐šรงรฃ๐จ ๐œรญ๐ฏ๐ข๐œ๐š ๐ž ๐š ๐ซ๐ž๐ฌ๐จ๐ฅ๐ฎรงรฃ๐จ ๐๐ž ๐œ๐จ๐ง๐Ÿ๐ฅ๐ข๐ญ๐จ๐ฌ ๐ฌ๐ž๐ฆ ๐ฏ๐ข๐จ๐ฅรช๐ง๐œ๐ข๐š, ๐๐ž ๐Ÿ๐จ๐ซ๐ฆ๐š ๐š ๐œ๐จ๐ง๐ญ๐ซ๐ข๐›๐ฎ๐ข๐ซ ๐ฉ๐š๐ซ๐š ๐š ๐ฉ๐š๐ณ ๐ž ๐ฉ๐ซ๐จ๐ฆ๐จ๐ฏ๐ž๐ซ ๐š ๐œ๐จ๐ž๐ฌรฃ๐จ ๐ฌ๐จ๐œ๐ข๐š๐ฅ โ€œ.

Durante a cerimรณnia, o Diretor-Geral da ESG-TV afirmou que a iniciativa, promovida pelo Ministรฉrio da Educaรงรฃo , em colaboraรงรฃo com parceiros estratรฉgicos, tem como objetivo sensibilizar e capacitar os estudantes do ensino tรฉcnico vocacional com ferramentas para a convivรชncia pacรญfica, o respeito mรบtuo e a promoรงรฃo da paz nas escolas e nas comunidades .
โ€œ esta formaรงรฃo visa apoiar os jovens a aprenderem como lidar com conflitos de forma construtiva e nรฃo violenta, como evitar provocaรงรตes, como promover o diรกlogo e a compreensรฃo, para que possam focar-se nos estudos e no seu desenvolvimento integralโ€ destacou o Sr. Deolindo da Cruz.

O responsรกvel recordou ainda que a atividade estรก diretamente articulada com os conteรบdos da disciplina de Educaรงรฃo Cรญvica e Cidadania, e jรก foi realizada em vรกrias escolas do Ensino Secundรกrio Geral, incluรญndo a Escola de 4 de Setembro, Escola Finantil, e Escola 10 de Dezembro. A formaรงรฃo prossegue agora nas escolas do Ensino Tรฉcnico Vocacional e serรก gradualmente expandida a nรญvel nacional.

โ€œ A nossa meta รฉ garantir que esta formaรงรฃo chegue a todas as escolas dos Municipios, reforรงando o papel da educaรงรฃo para a construรงรฃo de uma sociedade pacรญfica e coesaโ€ afirmou o Diretor Geral.

O conflito nรฃo traz benefรญcios para as nossas vidas nem para o futuro das nossas famรญlias e do nosso paรญs. Precisamos de preparar os nossos jovens para que sejam agentes de paz e de desenvovimento em Timor-Leste e alcansem bons resultados. O nรบmero de alunos que participaram nesta formaรงรฃo no total de 50, durante seis dias, de 16 a 20 de junho de 2025. A formaรงรฃo contou com a presenรงa do Diretor da ESTV-GTI Becora, do Diretor da HADEZTA, do Diretor Executivo do UNDP, do Comandante do Posto Cristo-Rei e de estudantes.